Een nieuw geluid?

Nu de uitkomst van de Tweede Kamerverkiezingen bekend is, kan begonnen worden met de kabinetsformatie en het opstellen van het regeerakkoord. Wat betekent dit voor het behalen van de Circulaire doelstellingen, en hoe verhoudt zich dit tot het onderdeel dat tot op heden nog de grootste bijdrage levert aan deze doelen, recycling?

Het PBL heeft in een analyse al gesteld dat de plannen van de politieke partijen waarschijnlijk niet voldoende zijn om een klimaatneutraal Nederland in 2050 te bereiken. De gebouwde omgeving en transport zijn de sectoren waar de grootste opgaven zitten doch een oplossing hoe deze aan te pakken ontbreekt nog bij de meeste partijen.

Omdat vooral gekeken wordt naar het klimaat als geheel speelt de factor CO2 een voorname rol in de beoordeling van de verschillende programma’s. De 4 grootste partijen die door het stemgedrag van de Nederlandse kiezers zijn ontstaan waren het in de programma’s in ieder geval eens over 1 onderwerp dat de recyclingsector na aan het hart ligt: bouwen en wonen. In alle programma’s wordt gepleit voor het bouwen van meer woningen. Maar is dit een nieuw geluid? In december 2022 sloot toenmalig minister Hugo de Jonge al deals met verschillende regio’s om de bouw van 900.000 woningen tot en met 2030. Vooralsnog is daar niet veel van terecht gekomen en stagneert de bouw. De beperkingen door stikstofuitstoot helpen zeker niet mee om de bouw op gang te krijgen, maar het belangrijkste is de stijging van de rente. Daarnaast zijn de bouwkosten ook nog eens hard gestegen. Het beste nieuwe geluid zou dan ook zijn om de stikstofregels aan te passen naar een werkbare situatie en de rente weer te laten dalen of andere financieringsvormen te ontwikkelen.

De grote winnaar van deze verkiezingsronde, de PVV, schrijft in haar programma dat het bouwen van meer woningen door de stikstofregels te schrappen en door ruimte buiten de Randstad te zoeken zal moeten gaan plaatsvinden. Voor wat betreft de doelstelling voor het bereiken van een Circulaire Economie is het nog maar de vraag hoe zich dit gaat ontwikkelen. PVV-leider Wilders heeft zich telkenmale uitgesproken tegen de “klimaatgekte”. Of recycling en hergebruik van bouwelementen onder deze noemer geschaard gaan worden is nog de vraag. De schaarste aan primaire grondstoffen kan in het voordeel van de recyclingbranche spreken. Vooralsnog lijkt het erop dat het gebruik van recyclaat in de, al dan niet circulaire, bouweconomie een onomstreden rol heeft verworven.

En als we dan toch kunnen gaan slopen en weer opbouwen, met welke soundbytes moet er dan rekening gehouden worden. De VVD gaat voor het stimuleren van circulair slopen en biobased bouwen, ook aanbestedingen zullen meer circulair ingestoken moeten worden. Hier ligt een belangrijke rol voor de verschillende Ministeries die vanuit hun aanbestedingsprogramma’s de grootste opdrachtgevers van Nederland zijn. In het kader van “practice what you preach” is dit een belangrijk signaal naar zowel de bouwsector als de recyclingsector. PvdA – Groen Links gaat voor een focus op normeren en beprijzen daar waar het onder andere bouw en recycling betreft. Ook hier staat het gebruik van biobased grondstoffen en gerecyclede grondstoffen op de agenda, daarnaast valt op dat het verkiezingsprogramma spreekt van het bevorderen van de einde-afval-status voor grondstoffen van circulaire koplopers waarbij wel de voorwaarde wordt gesteld dat deze veilig hergebruikt of gerecycled kunnen worden. Dit samen zou gestimuleerd moeten worden door het verhogen van de afvalstoffenbelasting op het storten en verbranden van afval. Het gebruik van reststromen uit de circulaire economie voor het opwekken van warmte mag alleen nog maar onder strenge voorwaarden.

Nieuw Sociaal Contract, de grote nieuwkomer in het Nederlandse politieke speelveld, schaart zich eveneens achter het standpunt dat er meer woningen gebouwd moeten worden. Met het standpunt dat er bindende doelen komen voor het gebruik van gerecycled materiaal in productieprocessen en dat verspilling tegengegaan moet worden denkt NSC hieraan bij te dragen. NSC gelooft dat op de fundamenten van de oude maakindustrie een nieuwe economie kan ontstaan, waarbij we minder of geen nieuwe grondstoffen nodig hebben en vooral gebruikmaken van biobased en hergebruikte materialen. Tevens zullen knelpunten in de wetgeving rond het benutten van ‘afval’ als grondstof worden weggenomen.

Ook de PVV committeert zich tenslotte aan het bouwen van meer woningen door de stikstofregels te schrappen en door ruimte buiten de Randstad te zoeken. Al met al gunstige vooruitzichten voor bedrijven die actief zijn met het inzamelen, sorteren, verwerken en transformeren van afval naar hernieuwde bouwgrondstoffen. Niet alleen omdat de toekomstige regeringspartijen dit in hun propgramma’s hebben staan, maar ook omdat zo’n beetje alle oppositiepartijen deze zelfde standpunten delen.

Of het geluid dat in de komende 4 jaar uit de Tweede kamer komt overeenkomt met hetgeen in de verkiezingsprogramma’s is opgetekend zal hopelijk binnenkort al blijken. Het geluid dat bij de recyclers het mooist in de oren klinkt is dat van de vele heipalen die in het voorjaar van 2024 de grond in geslagen worden en het rollen van de elektrische vrachtwagens met gerecyclede grondstoffen die de fabrieken verlaten.