Afvalverbranding staat het bereiken van een volledig circulaire economie in de weg

Een volledig circulaire economie bestaat uit kringlopen van materialen en producten die in cirkels ronddraaien. Cirkels zonder gebruik of toevoeging van primaire grondstoffen en waarin het begrip afval een synoniem is voor hergebruik in de volgende levensfase.

Nederland wil in 2050 een circulaire economie zijn. Een economie zonder afval, waarbij alles draait om het in de kringloop houden van grondstoffen. In deze circulaire economie is er geen plaats meer voor afvalverbrandingsinstallaties, er is dan immers geen afval meer dat kan worden verbrand.

Om dit ideaalbeeld te bereiken zal er echter nog veel werk moeten worden verzet. Alle actoren in de productketens zullen moeten gaan samenwerken om deze ketens gesloten te krijgen en te houden. Een groep technische deskundigen van de Europese Commissie stelt in haar rapport “Taxonomy: Final Report of the Technical Expert Group on Sustainable Finance” dat een geavanceerd beheer van vast afval een groot potentieel heeft om de uitstoot van broeikasgassen in andere sectoren te verminderen door afvalpreventie, gescheiden inzameling, hergebruik en recycling. Het verbranden van afval wordt in ditzelfde rapport gezien als “geen groene investering” en komt daarmee op dezelfde lijst te staan als kernenergie, steenkool en sommige vormen van bio-energie die als niet duurzaam worden beschouwd.

Betekent dit dat per direct alle afvalverbrandingsinstallaties gesloten moeten worden? Nee natuurlijk niet. Op dit moment verbranden wij in Nederland nog steeds de welvaart van 15 jaar terug tot 1,5 dag geleden, zowel de oude buffetkast als de Senseo-koffiepad. Het betekent wel dat we nog beter moeten onderzoeken hoe we deze voorbije welvaart kunnen identificeren, sorteren en recyclen en tegelijkertijd maatregelen kunnen nemen om de traditionele verbrandingscapaciteit (met energieterugwinning) langzaam uit te faseren richting het jaar 2050. Van de traditionele end-of-pipe bedrijven die in de afvalsector actief zijn vraagt dit om innovaties en investeringen. Van de overheid vraagt dit lef en leiderschap. Innovaties en investeringen om nieuwe sorteertechnieken en recycling procedés te ontwikkelen en afvalverbrandingsinstallaties om te bouwen of te sluiten. Van de overheid om in het beleidskader en de sectorplannen in het Landelijk Afvalbeheerplan (LAP) nog scherper te stellen (de minimumstandaarden verhogen) en ook een verbod op het verbranden van recyclebaar afval in te stellen. Van het producerend en verpakkend bedrijfsleven wordt verwacht dat zij alleen nog maar producten en materialen op de markt brengen die in een volledige technische of biologische kringloop kunnen blijven.